Projekt

Projekt „Zarządzanie różnorodnością jako innowacja w dziennikarstwie” (2021–2023) koncentruje się na kwestiach głosu, widoczności i uznania jako warunków i wymogów demokratycznego uczestnictwa. Projekt ma na celu zbadanie, w jaki sposób organizacje medialne definiują różnorodność i jak zarządzanie różnorodnością wygląda w praktyce.

W projekcie różnorodność definiujemy z perspektywy komunikacyjnej ‘polifonii’. Tak zdefiniowane „zarządzanie różnorodnością” staje się dynamiczny procesem, w którym praca redakcji organizowana jest tak, aby różnorodne (pluralistyczne) opinie, tak indywidualne jak i społeczne, mogły się w tej redakcji ‘usłyszeć’. Innymi słowy, kiedy „polifoniczny” newsroom przemawia (przez wiadomości, reportaże, inne formy pracy dziennikarskiej), wiele głosów (tak indywidualnych, jak i społecznych) przemawia przez niego. Tak rozumiana różnorodność ‘widoczna może być tak wśród (współ)pracowników, jak i produkowanych przez redakcję treści.

Pytania badawcze

Projekt szuka odpowiedzi na trzy pytania:

RQ 1. W jaki sposób zarządzanie różnorodnością jest definiowane, motywowane i wdrażane przez osoby zajmujące różne stanowiska decyzyjne w wybranych redakcjach w Szwecji, Wielkiej Brytanii i Polsce?

RQ 2. Jak dziennikarze i dziennikarki pracujący w redakcjach, w których 'zarządza się różnorodnością’, czują się w pracy i jak realizują się w dziennikarstwie? 

RQ 3. Jak osoby niebędące członkami redakcji (np. przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego), z którymi redakcje współpracują w celu zwiększenia różnorodności, oceniają współpracę z tymi redakcjami?

Trzy kraje

Szwecja, Polska i Wielka Brytania reprezentują bardzo różne przypadki, jeśli chodzi o tradycję zarządzania różnorodnością. Z jednej strony Wielka Brytania, ze względu na kolonialne dziedzictwo, ma różnorodne społeczeństwo i długą tradycję zarządzania różnorodnością. Szwecja przechodzi transformację, z powodu imigracji i przyjmowania uchodźców, z jednorodnego do bardziej heterogenicznego społeczeństwa, i chociaż ma stosunkowo niewielkie doświadczenie w zarządzaniu różnorodnością, nadal reprezentuje społeczeństwo otwarte i liberalne. Z drugiej strony Polska w dużej mierze jest krajem homogenicznym, który w ostatnich latach pojawiał się w międzynarodowych nagłówkach gazet za odmowę przestrzegania unijnych kwot dotyczących przyjmowania uchodźców, protesty kobiet w obronie praw reprodukcyjnych, czy uchwały przyjmowane przez samorządy, deklarujące jedną trzecią gmin w kraju „strefą wolną od LGBT”.

Metodologia

W projekcie traktujemy innowację z perspektywy konstruktywistycznej i rozumiemy ją jako proces społeczno-ekonomiczny. Ponieważ „polifonia” jest z natury relacyjna i dialogiczna, naszym celem jest zbadanie mikroprocesów, które stwarzają dziennikarzom przestrzeń na „wyrażanie” w swojej pracy różnorodnych opinii, tak indywidualnych jak i społecznych. Skupienie się na perspektywie mikrosocjologicznej, czyli codziennych praktykach i warunkach, które sprzyjają polifonii newsroomów, pozwala nadać innowacji społecznej nowych, strukturalnych cech. Metodologię badania zaprojektowano tak, aby stała się kompleksową soczewkę do przyjrzenia się dynamice mikrospołecznych „polifonicznych” innowacji w zarządzaniu wybranymi redakcjami.

Projekt rozpoczął się badaniem tzw. „okna możliwości” (Czarniawska, 2021: 37), mającym na celu znalezienie i wybranie „terenów” badawczych (newsroomów i organizacji medialnych), w których dzieje się coś ciekawego (i potencjalnie innowacyjnego) w obszarze zarządzania różnorodnością. W dalszej części badania przeprowadzone zostały różne rodzaje wywiadów, w tym: wywiady ‘narracyjne’ (z kadrą zarządzającą, specjalistami ds. różnorodności, wydawcami, dziennikarzami), wywiady ‘obserwacyjne’ (poprzez technikę tzw. dziennika osoby badanej, z rozmówcami pełniącymi rolę „wewnętrznych obserwatorów” dla zespołu badawczego) i wreszcie wywiady ‘dialogujące’ (w formie grup fokusowych, w których uczestnicy „rozmawiają” ze sobą za pomocą swoich „dzienników”) (tamże: 55). Czarniawska, B. (2021). Badacz w terenie. Pisarz przy biurku. Łódź: Wydawnictwo SIZ.

Pobierz notę koncepcyjną – metodologia (w języku angielskim).